viernes, 30 de enero de 2009

MANIFESTO POLA SOLIDARIEDADE




QUEN SOMOS: Os que subscribimos este manifesto somos cidadáns no pleno uso dos nosos dereitos civís, e titulares da soberanía popular, da cal emanan os poderes do Estado. Os asinantes dirixímonos a todos os cidadáns do mundo, coñecedores da situación de pobreza, fame e enfermidade na que se atopa gran parte da poboación humana nun momento histórico, como o actual, no que se dispón dos suficientes medios políticos, económicos e científicos que puidesen solucionar estes problemas. Este manifesto ten vocación de universalidade, e vai dirixido a toda a humanidade, a cada ser humano que habita o planeta, para que tome conciencia da terrible situación á que se enfrontan millóns de persoas e dalgún xeito actúe en consecuencia para terminar con esta insostible situación. Por iso a versión orixinal en español será traducida a diversas linguas, pois o noso propósito consiste en facer oír a voz da opinión pública nos lugares nas que se toman as decisións políticas e económicas do mundo. A QUEN NÓS DIRIXIMOS: Dirixímonos á clase política gobernante dos nosos países; así como aos máis altos mandatarios das Organizacións Internacionais, tales como a Organización das Nacións Unidas, e aos Presidentes e Gobernos dos países máis poderosos economicamente da Terra.
MANIFESTÁMOSLLES:
1.- Que este texto ten a súa orixe na constatación da extrema situación de necesidade e de fame que sofre unha gran parte da poboación da Terra e no desigual e inxusta repartición de bens que existe actualmente no mundo. Entendemos que a ecuanimidad e a harmonía no mundo teñen por base o recoñecemento da dignidade intrínseca e dos dereitos iguais e inalienables de todos os membros da familia humana, polo cal é inadmisible que unha gran parte da poboación mundial teña que enfrontarse a unha realidade tan precaria, a tal grao de inxustiza e desigualdade, a tanta fame, pobreza e desnutrición.

2.- Que consideramos que dita situación é intrinsecamente perversa e non admisible nin moral nin eticamente, dado que todos os seres humanos nacen libres e iguais. Igualmente, temos presente que todos os cidadáns do mundo teñen eses dereitos desde o mesmo instante do seu nacemento e non como unha promesa futura cuxa conquista dependa da realidade política, social ou económica dos seus países.

3.- Que defendemos que é completamente inxusto, inmoral e un crime humanitario punible ante os tribunais internacionais e a Historia que, en pleno Século XXI, existan seres humanos que pasen fame no mundo, e que morran por iso. Que é un agravante dese crime que, existindo as leis internacionais suficientes, así como os medios técnicos, económicos e científicos para corrixir devandita situación, os que exercen o poder no mundo non leven a cabo as accións necesarias para solucionar o que xeracións futuras cualificarán de verdadeiro xenocidio no que serán culpables todos aqueles que, tendo os medios para solucionar o problema, non os empregaron.

4.- Que consideramos que esta inxusta situación é contraria ao dereito Natural, aos Dereitos Humanos e ás normas da máis elemental ética, e entendemos que chegou o momento de que a voz da opinión pública esixa dos seus gobernantes o final de tal estado de cousas.

5.- Que o presente manifesto non é un manifesto utópico; e que tampouco é un manifesto político, nin se pretende co mesmo a instauración dunha nova orde política ou socio-económico mundial, nin ningún menoscabo do tecido empresarial, sanitario e social do mundo desenvolvido, senón a máis elemental xustiza cos desfavorecidos.

POR TODO ISO, ESIXIMOS AOS NOSOS GOBERNANTES:
1.- A adopción de medidas inmediatas e urxentes para paliar tal situación de fame, enfermidade e desnutrición no terceiro mundo. Consideramos que tales medidas non constitúen unha utopía, senón que son perfectamente viables e posibles.

2.- Manter o compromiso de cumprir os Obxectivos do Milenio que, establecidos por Nacións Unidas no ano 2000, definen os principios aos que ha de axustarse a actuación dos países e do sistema económico internacional para superar, co horizonte fixado en 2015, as inxustizas que afectan á humanidade.

3.- A realización de accións solidarias sistemáticas cos países máis desfavorecidos e que se estableza unha orde lóxica e humano de prioridades na política económica, con proxectos intelixentes que cren riqueza e postos de traballo nos países afectados, facilitando un desenvolvemento sostible e un progreso que lles axude á consolidación dunha rede sanitaria, económica e social estable que faga posible o retorno a unha situación de partida igualitaria.

4.- Que se tomen as medidas necesarias para que os países ricos destinen unha parte dos seus orzamentos á creación de riqueza, de empresas e de fontes de traballo nos países afectados; así como a adopción dun acordo internacional, que debería subscribirse na ONU de obrigado cumprimento para os países desenvolvidos.

5.- A implantación dun código ético que regule a estratexia das empresas multinacionais, así como a eliminación dos paraísos fiscais e a aplicación da taxa Tobin, ú outra similar, ás transaccións comerciais internacionais, que permita crear un fondo de solidariedade xestionado por Nacións Unidas.

6.- Non aceptaremos simples declaracións de principios que non se traduzan en políticas concretas. En definitiva, APELAMOS ao sentido da xenerosidade e humanidade de todos, e fundamentalmente da clase política internacional economicamente poderosa.

Desde a terra que espera e cre firmemente na Solidariedade que constrúa un mundo mellor e máis xusto, a 30 de xaneiro de 2009

jueves, 29 de enero de 2009

Friné





Os distintos papeis que pode desempeñar unha muller grega no marco político son: o de esposa (gyné), concubina (pallaké), prostituta (porné) ou cortesá (hetaira, a mesma palabra con que se identifican os famosos "Compañeiros" de Alexandre, os hetairoi). Todas estas funcións son lexítimas e están aceptadas socialmente, o cal explica porque en Grecia nunca houbo obxección á existencia da monogamia. Deses catro papeis, o que proporciona maior independencia e liberdade é, curiosamente, o último. A hetaira, sempre estranxeira, é un termo medio entre a prostituta e a muller de compañía, con liberdade para saír á rúa, participar en banquetes masculinos e ata ter propiedades. Algunhas destas mulleres pasaron á historia pola influencia que exerceron sobre destacadas personalidades do mundo grego: Aspasia, Diotima, Friné...
Friné naceu no 328 a.d.C. e foi considerada unha das mulleres máis fermosas da antiga Grecia. Ao nacer, puxéronlle o nome de Mnesarete que significa "conmovedora da virtude", aínda que os seus pais non puideron estar máis desacertados co nome, pois converteríase nunha das máis cotizadas Hetarias de Atenas. A fermosura do seu corpo era tal, que continuamente era comparada con Afrodita, deusa do amor e a beleza. Contan que nunha ocasión, nun festival, soltouse os cabelos, espiuse e mergullouse no mar inspirando ao famoso Apeles para pintar o seu fresco de Afrodita Anadiomena.
Da vida de Friné (cuxo nome significa "sapo", ao parecer pola cor da súa pel, probablemente antifrástico, é dicir, dar a un obxecto ou persoa un nome que indica calidades contrarias ás que realmente posúe) chegáronnos varias anécdotas. Unha delas ocorreu estando nunha cea con Praxíteles na súa casa, o escultor díxolle que escollese do seu taller, a estatua que quixese como pago aos seus servizos.Como Friné non entendía de esculturas e naturalmente quería levar a de máis valor, díxolle a un dos seus criados, que nun momento dado da noite, entrase na sala berrando "Lume, hai lume no taller!.Cando entrou o criado dando voces, Praxíteles rapidamente exclamou: "Salvade ao meu Eros. Salvade ao meu Eros!". Como é de supor, Friné levou o Eros para a súa casa.
Acusada de impiedade por mor da súa profesión foi xulgada no Areopago. O seu defensor Hipérides, ao ver que non convencía aos xuíces, no medio das súas alegacións sacou a Friné os seus vestidos e a moza quedou espida ante os seus xuíces, entón preguntou se mostrar semellante beleza podía ser un atentado contra a moral. Non foi condenada.

miércoles, 28 de enero de 2009

INVERNO



Chove, chove na casa do pobre

e no meu corazón tamén chove.

Dor da man encallecida,
dor da xente aterecida
de frío polos camiños.
Dor dos vellos e meniños.
Dor dos homes desherdados
e dos que están aldraxados.

Mágoa da ferida allea.
Dor dos que están na cadea,
dos que sofren a inxustiza
e viven baixo a cobiza.

Mágoa e loito
por tanto pranto que escoito.
No meu peito, sulagado,
soturno, fondo, calado,
un río de amor se move.

Chove, chove na casa do pobre

e no meu corazón tamén chove.
Celso Emilio Ferreiro

martes, 27 de enero de 2009

Coronis, o corvo e Asclepio/Esculapio





Coronis, muller fermosísima, está un día bañándose espida nun lago cando o deus Apolo, que sempre andaba á espreita, como o seu pai Zeus, namórase perdidamente dela; como sempre para el, o desexo era algo que o asaltaba repentinamente e do que quería librarse canto antes. A aproximación foi embriagadora e veloz. Logo retirouse deixando un corvo, que por entón eran brancos, para que vixiase a moza. Como é natural, Coronis quedou embarazada, pero tivo a mala idea de ceder ao amor dun mortal, Isquis. Advertido polo corvo, Apolo sufriu un acceso de cólera divina e mirou ao corvo con tanto odio, que a súa mirada transformou para sempre a cor do animal. Apolo pediu á súa irmá Artemisa que fose matar á infiel. A frecha da deusa afundiuse certeira no peito de Coronis, pero antes de morrer confesou que tamén mataban ao fillo do deus. Contan as testemuñas do caso que Apolo en balde tratou de reanimar a Coronis, o seu corpo xa estaba rodeado polo lume da pira e tacaba o seu corpo, pero as chamas abríronse, e a man do deus extraeu do ventre da moza ao seu fillo, ileso. A Asclepios/Esculapio, "aquel que cura".
Preocupado polo futuro do neno, o seu divino pai pono ao coidado do centauro Quirón e este ensínalle a arte de curar. Moito despois, xa médico famoso en toda a Hélade, Asclepio non mide o seu auténtico poder e pretende resucitar aos mortos. O seu avó Zeus, que tiña moi mal carácter, fulmina a Asclepio cun raio. A partir de entón os homes ascenderon ao médico á categoría de deus olímpico. Asclepios/Esculapio tivo dúas fillas: Hixiea, cuxo nome perdura na palabra hixiene, e Panacea, que significou desde entón o milagroso medicamento capaz de curar todos os males. Para rematar, o culto ao divino Asclepios /Esculapio estendeuse por toda Grecia polas nacións limítrofes e comezaron a erixirse templos na súa honra. A figura do deus represéntase sempre levando na man o caduceo, un bastón cunha serpe enrolada, que pasou a ser o símbolo universal do medicamento e dos médicos."

lunes, 26 de enero de 2009

Sabugueiro, bieiteiro, bieito, biouteiro, sabugo...





Pódese ver nas proximidades das casas e no horto e poucas plantas gozan dun maior respecto e estima por parte dos seres humanos.

Desde o Neolítico cultívase e úsase con fins medicinais e desde aquela existe unha amizade estreita entre o home e o sabugueiro, que só pode desfacerse tras a perda da memoria humana.


O sabugueiro mellora a terra; acelera a descomposición da materia orgánica, actúa como un fermento do material que está á súa sombra, as súas raíces segregan unhas sustancias chamadas auxinas que benefician a vida vexetal.


Proporciona alimento e remedio medicinal para os seres humanos e animais; antiinflamatorio, contra arrefriados e gripes, diurético, sudorífico, depurativo, purgante e antirreumático...


Pódense consumir as flores cocidas, rebozadas e fritas. Os seus froitos en confitura.


A súa vitalidade é incrible, ten unhas raíces moi poderosas que lle permiten rexenerarse rapidamente, os paxaros ao comer os seus froitos propagan as súas sementes cos seus excrementos. Nunca resulta unha praga aínda que unha vez instalado sobrevive custe o que custe, pero nunca forma bosques porque é moi exixente á hora de elixir un lugar; case sempre busca a compañía humana, ou quizais sería máis exacto dicir que gusta dos mesmos lugares que os seres humanos.


É unha árbore nativa de Europa e do norte da África e estendeuse facilmente por todo o mundo, sendo obxecto de moitas lendas, folclore e supersticións.Di a lenda que da súa madeira foi feita a Cruz onde Cristo morreu. Iso porque ao espremer o froito do Sabugueiro solta un zume vermello-sangue.


É ben coñecida a facilidade coa que se saca a medula das pólas, propiedade pola que se fixeron con este material oco, canotos de tecelá ou chifros para os rapaces.


Coas súas varas combátese o mal de ollo, tanto nas persoas como no gando; tamén na noite de San Xoán déixanse as flores ó relento para que collan orballo, e así adquiren propiedades medicinais, a auga da folla de sabugueiro é o mellor para quitar os tirizós dos ollos.Tamén se colocan as súas pólas en portas e fiestras para protexer as casas de bruxas, malos espíritos e ladróns.Os froitos utilizábanse para colorear e aromatizar o viño. O antigo costume de facer as vasoiras do forno con ramallos verdes de sabugueiro pode estar relacionado con estes especiais atributos.


En moitas zonas de Galicia chámanlle bieiteiro a esta árbore, dato que xa recollera Sarmiento, "Bieyteyro, voz común en Galicia para significar el sabugueyro, y bieyteyras a las viejas que con esos palos hacen curas".


Nos países eslavos e bálticos, o sabugueiro era morada de Puschkayt, deidade da terra a quen se ofrenda alimentos colocándoos na base do arbusto á tardiña. Na Europa meridional, a planta é morada dunha nai anciá chamada Holda, que era a deusa da morte e da fertilidade. As mulleres bailaban na súa honra durante a festa da Candelaria, en febreiro, levando pólas de sabugueiro, golpeando con elas a calquera home que se achegase ao lugar do baile. Destruír un sabugueiro provocaba a agonía da súa deusa e para previr que esta se vingase das feridas da súa planta, sempre se lle pedían permiso antes de cortar algunha póla.


Collida a véspera de San Xoán, a planta servía de profiláctico contra as tormentas, os ladróns, os malos espíritos e a maxia. Untando os ollos coa cortiza interna ou queimando a medula flotando nun vaso de auga en Noiteboa permitía descubrir ás bruxas e aos magos que houbese nas proximidades.


As follas queimadas empréganse como insecticida e a infusión das follas como repelente de mosquitos e, esparexida sobre as plantas protéxense de pulgóns e eirugas.


En Alemaña adoitábanse facer cadaleitos de sabugueiro, e na tumba colocábanse cruces de madeira desta árbore ou grilandas da planta.

Nas tradicións xermánica e anglosaxona atrae divindades e entidades benéficas. Din que estaba asociado á deusa da fertilidade e que por iso as súas pólas se usaban como paos de galiñeiro para mellorar a posta de ovos(isto tamén o facía a miña avoa, puña paos de sabugueiro para que durmisen as galiñas).


Afirman que desde tempos inmemoriais esta especie serviu de acubillo e fogar favorito dos elfos que protexen a súa árbore. "Ante o sabugueiro hai que quitarse o sombreiro", di un adaxio alemán. No norte de Inglaterra e no Tirol, pólas de sabugueiro recortábanse en forma de cruz e plantábanse nas tumbas recentes.


A madeira de sabugueiro seca é moi valorada polos artesáns, e o seu nome latino pode provir do grego sambuke, un arpa realizada con esta madeira. Non se utilizaba para facer berces, por se o espírito da árbore prexudicaba ao neno.


Os froitos verdes e a semente teñen certa toxicidade, do mesmo xeito que a cortiza e as follas.

Xarope de flores de sabugueiro (da revista "Essen und Trinken Für Jeden Tag") Ingredientes (para dous litros, aprox.)
25 flores de sabugueiro
1 quilo de azucre
1 litro de auga
25 gramos de ácido cítrico (un limón)
unha laranxa
un limón
Elaboración: Cócese a auga, o ácido cítrico e o azucre ata obter un almíbar. Mentres, pártense en cachos o limón e a laranxa e mergúllanse as flores en auga para limpalas de pequenos insectos e outras impurezas. Póñense as laranxas e os limóns en recipientes con suficiente capacidade. Engádense as flores e o almíbar. Tápase e déixase repousar durante tres días, removendo de cando en vez. Unha vez pasado este tempo, cóase a mestura e vólvese a cocer. Ponse (en quente) en botellas que pechen ben. Dura ata un ano (aprox). Pódese usar en refrescos, ou para aderezar sobremesas, iogures, salsas...

Na obra de Manuel Durruti "Froitos silvestres comestibles e velenosos" Ed. Everest móstranos a seguinte receita de Sopa de saúco.
800 gr. de froitos de sabugueiro, azucre, 3 mazás e fariña.

As bagas cócense na menor auga posible. Unha vez cocidas engádese auga ata obter o sabor desexado. Fíltrase, engádeselle azucre e férvese a fogo lento, removendo. Engádense as mazás en anacos . Déixase uns minutos ata que a mazá estea entrecocida. Retírase do lume e engádese removendo a fariña ata obter a consistencia desexada.

As flores de sabugueiro pódense empanar.
Na obra "Plantas medicinais, bagas e verduras silvestres" de Grau/Jung/Münker ed. Blume, temos a seguinte receita: "Prepárase unha pasta de fariña, ovos, manteiga quente, auga, un pouco de mel e un belisco de sal, que non resulte demasiado espesa. Nela mergúllanse as flores colléndoas polo pedúnculo, que non se cortou.

A continuación frítense en aceite ata que estean douradas e sérvense quentes, acompañadas de compota. Para a pasta, tómanse 3 ovos para 125 gr. de fariña. Os gourmets engaden á pasta 2 ó 3 culleradas de viño."


Abelaira /Abeleira / abelaneira / abraira




Pertencente á familia das betuláceas, hai unhas quince especies diferentes de abeleira, algunhas arbustivas e outras arbóreas. A súa utilización remóntase ao Neolítico, existindo documentos que proban que tanto a súa froita como a súa madeira xa se utilizaban no S. IV a.C.
Mide entre 3 e 8 metros de alto, pero pode chegar ata os 15. As súas pólas parten desde a base e normalmente non se afastan moito da terra, cara á que se inclinan as súas candeas colgantes. As súas raíces son pouco profundas, longas e nodosas e o seu tronco posúe unha cortiza de cor marrón pálido ou gris e profundamente estriada. A súa madeira é dura, flexible e moi resistente. Aínda que a madeira da abeleira non foi apreciada como leña tradicionalmente, é moi flexible e resistente é utilizouse en cestería e marquetería, construción de mobles e instrumentos musicais.
A abeleira áchase fortemente ligada ao ocultismo sendo así que as pólas de abeleira bifurcadas utilizábanse para descubrir tesouros ocultos, augas ou aos culpables de fechorías.
Críase ademais que comendo abelas obtíñase a sabedoría e o coñecemento por iso os druídas portaban unha vara branca de abeleira xa que se supuña que os dotaba cos seus dons adivinatorias.
Na tradición grega e romana a abeleira está consagrado a Hécate, deusa da maxia e a bruxería; tamén Apolo, deus do sol, regalaría unha vara de abeleira (noutras versións da lenda de oliveira) ao deus Hermes (Mercurio) cando este inventou a lira e lla regalou ao deus do sol, con esta vara, separou Hermes a dúas serpes que loitaban en mortal combate e que se enroscaron ao redor da mesma, converténdose no caduce, símbolo dos heraldos.
A abeleira "Coll" ocupa un lugar do calendario arbóreo celta. Dentro das linguas de orixe céltica atopamos o termo "coll" en moitos nomes propios e topónimos e a mesma Escocia era chamada polos romanos Caledonia (polo nome dunha das tribus que a habitaban), aínda que a etimoloxía deste nome non está de todo clara, segundo a versión máis aceptada viría significar "Outeiro das Abeleiras" ("Coll", Abeleira e "Dun", Outeiro).
Para os celtas as abeleiras simbolizaban a sabedoría e eran utilizadas tamén para atraer a prosperidade e a fertilidade ás terras e á tribo. Árbore sacra e cortar unha chegou a estar castigado coa morte, de feito crese que os druídas utilizaban varas de abeleira tanto para labores adivinatorios como para atopar auga, obxectos perdidos e/ou metais.A abeleira e as súas froitas foron utilizadas tamén como talismáns na sabedoría popular durante toda a Idade Media e a Idade Moderna.
Na mitoloxía nórdica a abeleira é tamén a "Árbore da Sabedoría e está consagrado a Thor, deus do trono.
A asociación da abeleira e os súas froitas coa fertilidade atopámola en multitude de culturas ao longo de toda a historia, así en Normandía (norte de Francia) golpeábase tres veces cunha vara de abeleira ás vacas para asegurarse de que desen leite e en Hannover (Alemaña) era costume berrar "abelás! abelás!" aos recentemente casados; ademais a noiva repartía abelás ao terceiro día da súa voda, como símbolo de que o matrimonio fora consumado.
A relación da abeleira co mundo das fadas atopámola en numerosas culturas e tradicións antigas, por exemplo na xermánica. Nun dos contos máis famosos e tradicionais dos irmáns Grimm, a Cincenta (a versión orixinal e non a adaptación infantil que actualmente é máis popular) non existe fada madriña algunha senón que a protagonista planta un brote (ou unha poliña) de abeleira na tumba da súa nai, onde crecerá unha fermosa árbore que a axudará a cumprir os seus desexos.
Críase que comendo a froita da abeleira esta transmitía coñecementos, inspiración poética e habilidades máxicas, pois neles concentraríase toda a sabedoría da árbore. As coroas de abeleria e as restras feitas de abelas eran talismáns protectores, unha boa colleita de abelás significaba que ese ano nacerían moitos nenos e durante a noite de Samhain as mozas e os amantes queimaban estas froitas para que revelasen os nomes dos futuros esposos ou o seu porvir como parella.
As súas follas posúen propiedades antiinflamatorias e antihemorráxicas e a casca da abelá utilízase como diurético aínda que paradoxalmente a abelá tamén se utilizou como remedio popular cando un neno mollaba a cama.