lunes, 14 de diciembre de 2009

Cantos deuses hai?





O Xosé da Camila entrou na escola cando tiña sete anos, e tardou outros dous en coñecer as letras.
Os mestres que había naquel tempo, moitos eran feitos á machada e o do noso conto nin sequera era mestre: era un carabineiro retirado que ensinaba aos rapaces a sumar, pois para máis xa non se comprometía.

Un día apareceu pola escola o inspector -cousa que acontecía cada oito ou dez anos- e comezou a preguntar a Xosé da Camila:

-Sabes quen descubriu a América?

O rapaz botouse a chorar e respondeu

-Eu non fun!

Cando chegou o tempo do precepto, os rapaces tiñan que ir a exame da doutrina á casa do crego. Os de Puxedo tiñan que ir a San Paio e cando lle tocou a vez ao Xosé da Camila atopouse na "Cruz-Vella ao Domingos do Coñeta que xa viña de volta.

-Que tal está de xenio o señor abade? -preguntoulle.

-Vaiche preguntar cantos deuses hai, e non lle vaias dicir que só hai un, porque eu díxenlle que había tres e deberon de parecerlle poucos, porque me mandou volver.

O Xosé riu, porque nisto non o cazaba o crego. Tíñalle ouvido ao Silesio da Lucinda, que serviu ao Rei en África, que os mouros tiñan un que non é o de acá, porque lle chaman o de Alá. E cando o cura lle preguntou cantos deuses había, respondeu:

-Hai dous: o de acá que é o noso, e o de Alá que é o dos mouros, que mo dixo o Silesio.

-Pareces un rapaz espelido -dixo o crego- Cantos anos tes?.

-Téñolle dez -respondeu Xosé

-Pois o teu pai podíache dicir cantos deuses hai, porque el debe de sabelo. Cantos anos ten teu pai?

-Ten tantos como teño eu.

-Pero home, como vai ter tantos coma ti, sendo o teu pai!.

-Porque comezou a ser o meu pai cando eu nacín. Antes non era nada.

Bibliografía: Contos e lendas da Limia Baixa, Euloxio Paz




Versión en castelán


Xosé de la Camila comenzó en la escuela cuando tenía siete años, y tardó otros dos en conocer las letras.


Los maestros que había en aquel tiempo, muchos eran hechos a prisa y corriendo y el de nuestro cuento ni siquiera era maestro: era un carabinero retirado que enseñaba a los niños a sumar, pues para más ya no se comprometía.


Un día apareció por la escuela el inspector -cosa que ocurría cada ocho o diez años- y comenzó a preguntar a Xosé de la Camila:


-Sabes quien descubrió América?


El chaval se echó a llorar y respondió


-¡Yo no fui!


Cuando llegó la época del precepto, los chavales tenían que ir a examen de la doctrina a la casa del cura. Los de Puxedo tenían que ir a San Paio y cuando le tocó el turno a Xosé de la Camila se encontró en la Cruz-Vella al Domingos del Coñeta que ya venía de vuelta.


-¿Qué tal está de humor el señor cura? -le preguntó.


-Te va a preguntar cuantos dioses hay, y no le vayas a decir que sólo hay uno, porque yo le dije que había tres y debieron de parecerle pocos, porque me mandó volver.


Xosé se rió, porque en esto no lo pillaba el cura. Le había oído al Silesio de la Lucinda, que sirvió al Rey en África, que los moros tenían uno que no es el de acá, porque le llaman el de Alá*. Y cuando el cura le preguntó cuantos dioses había, respondió:


-Hay dos: el de acá que es el nuestro, y el de Alá* que es el de los moros, que me lo dijo el Silesio.


-Pareces un chaval espabilado -dijo el cura- ¿Cuántos años tienes?


-Tengo diez -respondió Xosé


-Pues tu padre te podía decir cuantos dioses hay, porque él debe de saberlo. ¿Cuántos años tiene tu padre?


-Tiene tantos como tengo yo.


-Pero hombre, ¡cómo va a tener tantos como tu, siendo tu padre!


-Porque empezó a ser mi padre cuando yo nací. Antes no era nada.


* "alá" en galego es un adverbio de lugar en castellano sería "allá"


domingo, 13 de diciembre de 2009

Un loco / Un tolo


Carrabouxos
Únome a convocatoria que fai María Jesús do blog paradeladecoles.
Aí vai un fermoso poema de Antonio Machado


É unha tarde amorriñada e desapracible
dun outono sen froitos, na terra
estéril e raída
onde a sombra dun centauro deambula.

Por un camiño na árida chaira,
entre álamos murchos,
a soas coa súa sombra e a súa tolemia
vai o tolo, falando a berros.

Lonxe vense sombríos estepares,
outeiros con malezas e escambróns,
e ruínas de vellas aciñeiras,
coroando os ásperos outeiros.

O tolo vocifera
a soas coa súa sombra e a súa quimera.

É horrible e grotesca a súa figura;
fraco, sucio, maltreito e mal rapado,
ollos de quentura
iluminan o seu rostro consumido.

Foxe da cidade... Pobres maldades,
misérrimas virtudes e angueiras
de chulos aburridos, e ruindades
de ociosos mercadores.

Polos campos de Deus o tolo avanza.
Tras a terra esquelética e sequiza
-vermello de ferruxe e pardo de cinza-
hai un soño de lirio ao lonxe.

Foxe da cidade. O tedio urbano!
-carne triste e espírito vilán!-.

Non foi por unha tráxica amargura
esta alma errante esgazada e rota;
purga un pecado alleo: a cordura,
a terrible cordura do idiota.



Versión orixinal

Es una tarde mustia y desabrida
de un otoño sin frutos, en la tierra
estéril y raída
donde la sombra de un centauro yerra.


Por un camino en la árida llanura,

entre álamos marchitos,

a solas con su sombra y su locura
va el loco, hablando a gritos.

Lejos se ven sombríos estepares,

colinas con malezas y cambrones,
y ruinas de viejos encinares,
coronando los agrios serrijones.

El loco vocifera
a solas con su sombra y su quimera.

Es horrible y grotesta su figura;
flaco, sucio, maltrecho y mal rapado,
ojos de calentura
iluminan su rostro demacrado.

Huye de la ciudad... Pobres maldades,

misérrimas virtudes y quehaceres
de chulos aburridos, y ruindades
de ociosos mercaderes.

Por los campos de Dios el loco avanza.


Tras la tierra esquelética y sequiza

-rojo de herrumbre y pardo de ceniza-
hay un sueño de lirio en lontananza.

Huye de la ciudad. ¡El tedio urbano!
-¡carne triste y espíritu villano!-.

No fue por una trágica amargura
esta alma errante desgajada y rota;
purga un pecado ajeno: la cordura,
la terrible cordura del idiota.