viernes, 20 de enero de 2012

Un debuxo de Castelao e unha fábula










Coa calma que sabemos que gasta sempre o sapo, marchaba un, non lembro, xa onde foi nin cando, para onde nin que fin levaba. Metida, como teñen por costume, nun burato, achábase unha cobra, que en son de burla lle di: "Amigo, se non apura máis o paso apóstolle e non perdo, de seis a sete cartos que ao fin a onde quere chegar, lle levará un ano".


Parouse un intre o sapo e o corpo revirando para ver á que falaba, e contesta o bo sapo: "Si é certo, amiga miña, que sempre vou a modo, que gasto moita calma, que non altero o paso, en troques, non se fixa que nunca vou de arrastro?"


Se moitos que eu coñezo, e o nome aquí me calo, en vez de ir como a cobra marcharan como o sapo, pregunto eu, medrarían, tal como vemos hoxe, tanto?



Versión en castelán

Con la calma que sabemos que tiene siempre el sapo, marchaba uno, no recuerdo, ya donde fue ni cuando, para donde ni que meta llevaba. Metida, como tienen por costumbre, en un agujero, se hallaba una culebra, que en tono de burla le dice: "Amigo, si no apura más el paso le apuesto y no pierdo, de seis a siete monedas que al final a donde quiere llegar, le llevará un año".


Se paró un mometo el sapo y dándose media vuelta para ver a la que así hablaba, le contesta el buen sapo: "Sí es cierto, amiga mia, que siempre voy despacio, que lo tomo con calma, que no altero el paso, a cambio, ¿no se fija que nunca me voy arrastrando?
"

Si muchos que yo conozco, y el nombre aquí me callo, en vez de ir como la cobra marchasen como el sapo, pregunto yo, ¿crecerían, tal como vemos hoy, tanto?

lunes, 16 de enero de 2012

O aire na mitoloxía galega




Hai dúas castes de aires; os comúns e os que emanan de persoas, animais, obxectos, astros ou lugares, case todos malos e prexudiciais para a saúde e mesmo a pervivencia humana. Nos aires comúns e nos ventos viven seres sen nome, daniños para os animais, as plantas e a xente. Os ventos ruíns, os soáns, os lurpios, os cativos, os coados, a xoína, as correntes e os remuíños provocan andazos, rompen cristais, causan accidentes, enfermidades e mortes.

Non se sabe de onde veñen. Algúns nacen en montes e penedos coñecidos, coma o Penido da Capelada, preto de Teixido, que pare os aires que danan as colleitas. Dun seixo quebrado de San Xoán da Cova, no Ulla, dise que é alxibe de tormentas e odre dos ventos.

Así e todo hai tamén ventos bos. Na Capelada corre algún que empreña eguas. En todo caso, esconxúranse con facilidade facendo unha cruz cos dedos.

O mal do aire, producido polos aires emanados, é unha doenza con variedade de síntomas (dores, mala dixestión, inapetencia, fatiga, afeccións na pel, etc.). Recibe infinidade de nomes segundo os animais, persoas, estados, obxectos, astros, lugares que o provocan.

O curandeiro, sabio, sabia, pastequeiro, tallador ou sandador, antes de proceder a confirmar a existencia dun Mal de Aire, fai unha proba que consiste en lavar ao enfermo con auga de sete fontes ou dunha soa que nunca estiñe, e despois de pasar esa auga por un pano de lamanisco. Sobre o pano de mesa aparecen os pelos do causante do mal. Se se confirma a doenza, procede ao tratamento e aínda que a variedade de ensalmos, rituais, fórmulas, etc., é enorme, hai pautas comúns como son os lavados a arrepelo e os fumazos, xunto cunha ampla e ás veces secreta variedade de recitados.

Todos os aires son temidos, pero o máis temido é o aire morto. Cando os mortos expiran, botan un bafo que chama pola persoa a quen llo botan. Urxe conxuralo, volverlle o aire, para que non lle tire pola vida ao afectado.

Bibliografía: Dicionario dos seres Míticos Galegos. Xoán R. Cuba, A. Reigosa, X. Miranda. Ed. Xerais


Versión en castelán


Hay dos clases de aires; los comunes y los que emanan de personas, animales, objetos, astros o lugares, casi todos malos y perjudiciales para la salud e incluso la pervivencia humana. En los aires comunes y en los vientos viven seres sin nombre, dañinos para los animales, las plantas y la gente. Los vientos "ruíns", los "soáns", los "lurpios", los "cativos", los "coados", la "xoína", las "correntes" y los "remuíños" provocan epidemias, rompen cristales, causan accidentes, enfermedades y muertes.

No se sabe de donde vienen. Algunos nacen en montes y peñas conocidas, como el Penido de la Capelada, cerca de Teixido, que pare los aires que dañan las cosechas. De una piedra quebrada de San Xoán da Cova, en el Ulla, se dice que es aljibe de tormentas y odre de los vientos.

Sin embargo hay también vientos buenos. En la Capelada corre algún aire que empreña yeguas. En todo caso, se conjura con facilidad haciendo una cruz con los dedos.

El mal del aire, producido por los aires emanados, es una dolencia con variedad de síntomas (dolores, mala digestión, inapetencia, fatiga, afecciones en la piel, etc.). Recibe infinidad de nombres según los animales, personas, estados, objetos, astros, lugares que lo provocan.

El curandero, sabio, sabia, "pastequeiro", "tallador" o sanador, antes de proceder a confirmar la existencia de un Mal de Aire, hace una prueba que consiste en lavar al enfermo con agua de siete fuentes o de una sola que nunca ha dejado de manar agua, y después de pasar el agua por un paño adamascado. Sobre el mantel aparecen los pelos del causante del mal. Si se confirma la dolencia, se procede al tratamiento y aunque la variedad de salmos, rituales, fórmulas, etc., es enorme, hay pautas comunes como son los lavados a contrapelo y los humazos, junto con una amplia y a veces secreta variedad de recitados.

Todos los aires son temidos, pero el más temido es el "aire muerto". Cuando los muertos expiran, echan un aliento que llama por la persona a quien se lo echan. Urge conjurarlo, devolverle el aire, para que no le tire por la vida al afectado.

domingo, 15 de enero de 2012

Español/castelán





A miña opinión sobre español/castelán, cando falamos do idioma oficial dun país chamado España.

É lóxico que todas aquelas persoas foráneas cando se refiren á lingua oficial de España, lle chamen español, pero para os autóctonos, se temos en conta que España é un estado, formado por Comunidades Autónomas e que algunhas delas tamén teñen outra lingua oficial, considero que eses idiomas (galego, vasco, catalán, valenciano, ...) tamén son españois, non si?


Se eu unha galega(no DNI pon que son española), digo que vou falar español, a que lingua me refiro? se Galicia forma parte do estado, o galego tamén é ""español". Penso que deberíamos chamar ás cousas polo seu nome, porque cando escoito a algún galego dicir que fala ou escribe en español a min dáme a sensación de que está menosprezando o galego, facéndoo aínda máis pequecho do que é e anulándoo, aínda máis, por culpa dun xigante chamado español, que non é máis ca o castelán que tivo a fortuna de converterse na lingua oficial dun estado imperialista.


Sempre me chamou moito a atención cando nas escolas, mesmo os profesores, chaman "clases de lengua" cando son clases de castelán e cando se refiren ao galego din simplemente "clases de galego".

Que pasa, o galego non é unha lingua?. Eu estou segura que moitos fano sen mala intención o mesmo que moitos pais cando veñen dicindo "Só suspendeu o galego, iso non ten importancia",
ou cando imos mercar e pedimos "japuta" (que soa horrible) no canto de "castañeta", ou ""besugo" no canto de "ollomol", ... .

É só un pequeno matiz pero, penso eu, que está a danar a nosa lingua máis do que pensamos
.



Versión en castelán


Mi opinión sobre
español/castellano, cuando hablamos del idioma oficial de un país llamado España.

Es lógico que todas aquellas personas foráneas cuando se refieren a la lengua oficial de España, le llamen español, pero para los autóctonos, si tenemos en cuenta que España es un estado, formado por Comunidades Autónomas y que algunas, también tienen otra lengua oficial, considero que esos idiomas (gallego, vasco, catalán, valenciano, ...) también son españoles, ¿no es cierto?


Si yo, una gallega (en el DNI pone que soy española), digo que voy a hablar español, ¿a qué lengua me refiero? si Galicia forma parte del estado, el gallego tambíen es español. Pienso que deberíamos llamar a las cosas por su nombre, porque cuando escucho a algún gallego decir que habla o escribe en español a mí me da la sensación de que está menospreciando el gallego, haciéndolo aun más pequeño de lo que es y anulándolo aun más, por culpa de un gigante llamado español, que no es más que el castellano que tuvo la fortuna de convertirse en la lengua oficial de un estado imperialista.


Siempre me llamó mucho la atención cuando en las escuelas, incluso los profesores, llaman "clases de lengua" cuando son clases de castellano y cuando se refieren al gallego dicen simplemente "clases de gallego".


¿Qué pasa, el gallego no es una lengua?.Yo estoy segura que muchos lo hacen sin mala intención, lo mismo que muchos padres cuando vienen diciendo "Sólo suspendió el gallego, eso no tiene importancia"; o cuando vamos a la compra y pedimos "japuta" (que suena horrible) en vez de "castañeta", o ""besugo" en vez de "ollomol", ...


Es sólo un pequeño matiz pero, pienso que está dañando nuestra lengua más del que pensamos.