miércoles, 15 de febrero de 2012

As Lupercalia


Pantallas - Xinzo (Ourense) imaxe tomada de internet


Cigarróns - Verin (Ourense) imaxe tomada de internet



Peliqueiros -Laza (Ourense) imaxe tomada de internet.

Xinzo-Verin -Laza é o triangulo máis importante do entroido en Galicia.


As similitudes entre as Lupercalia romanas e os peliqueiros de Laza (Ourense), os cigarróns de Verin (Ourense), os pantallas de Xinzo (Ourense) é clara (segundo algúns autores), sobre todo tendo en conta a forte romanización que afectou á Gallaecia.

O 15 de febreiro, na Antiga Roma, celebrábase as festas Lupercalia. O seu nome deriva supostamente de lupus (lobo, animal que representa a Fauno Luperco) e hircus (macho cabrío). Disque foron instituidas por Evandro en honor de Pan Liceo (tamén chamado Fauno Luperco, o que protexía ao lobo, e protexía contra Februo, deus dos infernos etrusco, similar a Plutón).

Os Luperci reuníanse o 15 de febreiro na gruta do Lupercal (máis tarde coñecida como Rumial en honor a Rómulo e Remo) no monte Palatino.

Baixo a sombra dunha figueira, os Luperci, celebraban o sacrificio dun can e dun castrón, animais que eran considerados impuros e comíanos acompañados da mola (fariña ritual preparada por as Vestais. Despois, cun coitelo manchado do sangue dos animais, pasábano pola fronte dos luperci e a continuación limpábase a mancha cun guecho de la, impregnada con leite de cabra. Os luperci espidos, só tapados coas peles dos animais en tiras, saían correndo arredor do monte Palatino, por un camiño de pedras, e golpeaban a todos os que atopaban ao seu paso. O feito de ser golpeado polas tiras de coiro dos luperci equivalía a un acto de purificación, e chámabase februario.

Os luperci ían espidos, porque na época de Rómulo e Remo, cando as mulleres romanas eran estériles, sendo consultado o óraculo da deusa Xuno, este dixo: "Nais do Lacio, que vos fecunde un macho cabrio". E por iso os luperci van espidos, uncidos co sangue de animaís impuros.

Din que este rito aumentaba a fertilidade das mulleres, ao golpealas coas tiras de pel, púñanse as súas carnes de cor púrpura.


Versión en Castelán


Xinzo-Verín- Laza es el triangulo de los carnavales máis importante de Galicia

Las similitudes entre las Lupercalia romanas y los "peliqueiros" de Laza (Ourense), los "cigarróns" de Verin (Ourense), los "pantallas" de Xinzo (Ourense) es clara (según algunos autores), sobre todo, habida cuenta, la fuerte romanización que afectó a la Gallaecia.

El 15 de febrero, en la Antigua Roma, se celebraba las fiestas Lupercalia. Su nombre deriva supuestamente de lupus (lobo, animal que representa a Fauno Luperco) y hircus (macho cabrío). Por lo visto fueron instituidas por Evandro en honor de Pan Liceo (también llamado Fauno Luperco, el que protegía al lobo, y protegía contra Februo, dios de los infiernos etrusco, similar a Plutón).

Los
Luperci se reunían el 15 de febrero en la gruta del Lupercal (más tarde conocida como Rumial en honor a Rómulo y Remo) en el monte Palatino.

Bajo la sombra de una higuera, los Luperci, celebraban el sacrificio de un perro y de un macho cabrío, animales que eran considerados impuros y los comían acompañados de la mola (harina ritual preparada por las Vestales). Después, con un cuchillo manchado con la sangre de los animales, lo pasaban por la frente de los luperci y a continuación se limpiaba la mancha con un mechón de lana, impregnada con leche de cabra. Los luperci desnudos, sólo tapados con las pieles de los animales en tiras, salían corriendo alrededor del monte Palatino, por un camino de piedras, y golpeaban a todos los que encontraban a su paso. El hecho de ser golpeado por las tiras de cuero de los luperci equivalía a un acto de purificación, y se llamaba februario.

Los luperci iban desnudos, porque en la época de Rómulo y Remo, cuando las mujeres romanas eran estériles, siendo consultado el óraculo de la diosa Juno, este dijo: "Madres del Lacio, que os fecunde un macho cabrio". Y por eso los luperci van desnudos, uncidos con la sangre de animales impuros.
Dicen que este rito aumentaba la fertilidad de las mujeres, al golpearlas con las tiras de piel, se ponían sus carnes de color púrpura.


12 comentarios:

Rita dijo...

Muy curiosa la historia, que pena que se sacrifique a los animales...
Bonitas fotos, aquí también empiezan los carnavales
Bicos

José Vte. dijo...

Estos ritos y fiestas tan arcaicos son fascinantes. Hoy nos llevaríamos las manos a la cabeza, de hecho nos las llevamos cuando oimos algunas fiestas que continuan arcaicas en su celebración, pero en tiempos tenían su porqué.
Llegan los carnavales.

Un abrazo

Juan Carlos dijo...

Qué buenas las fotos con las que ilustras la excelente entrada. Clarísimamente explicada de dónde vienen estas fiestas. ¡Ay! me plantaba por ahí ya mismo a pasar unos días. Tengo una curiosidad: Siendo parecidos los cigarróns y los peliqueiros ¿por qué se llamarán de forma diferente?
Salu2

RGAlmazán dijo...

Como siempre, contigo aprendo. Un rito hermoso que nos lleva a los carnavales.
Bicos

Salud y República

Ciberculturalia dijo...

Muy interesante. Unos ritos que desconocía. Gracias por contárnoslo.
Un beso

matrioska_verde dijo...

a verdade é que a mín se me parecen todos pero supoño que teñen as súas cousas cada grupo deles.

xamais ouvira eso de Lupercalia e toda esta historia, é moi interesante.

bqñs,

Paz Zeltia dijo...

é unha asignatura pendiente ir aos carnavales de verín, de laza... a estraña historia que haberá detrás dese disfraz antergo interésame moito, por iso lin con fruición esta entrada túa.

Felipe Medina dijo...

Venir a tu casa es siempre venir a aprender.Gracias por tanta sabiduría.

Bicos

Concha L. F. dijo...

Coma sempre, traes unhas historias preciosas. Pero a este triángulo engadiría algo, pois o de Viana do Bolo e Vilariño de Conso non teñen nada que lle envexar.

Un saúdo.

Isabel Martínez Barquero dijo...

Siempre aprendo contigo, Dilaida. Eres un pozo de sabiduría, un lujo para todos nosotros.
Como siempre, gracias y bicos.

MAMÉ VALDÉS dijo...

No hay día que no aprenda algo en la blogosfera, aquí en Cádiz como en Chipiona aun estamos en carnavales hasta el próximo domingo, pasamos mucho de que ya pasó el Miércoles de Ceniza, es más el Domingo 4 de Marzo en la capital Gaditana se celebra "El Carnaval de los Jartibles" que siga la fiesta, viendo el panorama mejor reír que llorar.... un saludo.

QUE COÑAZO DE DEMOSTRAR QUE NO ERES UN ROBOT....

Lembranza dijo...

Los historiadores parece que no se ponen de acuerdo, unos dicen que puede venir de los celtas, otros de los romanos, la verdad es que no sé, que para mi siempre han estado ahí. Desde bien pequeñita me acuerdo de ver, las primeras mascaras en San Blas. Lo más llamativo, me parece a mí, es que aun en los primeros años de dictadura, con todas las prohibiciones, el Entroido, se celebraba cada año.
La verdad es que yo los he disfrutado siempre que he podido.
Un abrazo